|
|
c)Tümden gelim:Tümden gelim,insanların bilgi edinmede kullandıkları oldukça eski bit yöntemdir.Antik Yunanlılardan 17.yüzyıla kadar bilgi edinme en çok kullanılan yollardan biri idi.Özellikle Akılcılığın hakim olduğu Orta Çağ'da bu yöntem daha çok önem kazanmıştır.Akılcılığa göre bütün bilgilere akıl yoluyla ulaşılabilir ve yeni bilgiler,eski bildiklerimizden elde edilebilir.Bilgi edinmek için deneye ve gözleme gerek yoktur.Aklımız,tüm bilgilerin kaynağıdır.
Tümden gelim,genel önermelerden daha az genel önermeler çıkararak bilgiye ulaşma yoludur.Başlangıçta doğru olarak kabul edilen bir genel önermeden yola çıkılır.Sonra,olgusal bir durum bu genel önerme ile açıklanır.Örneğin;
1.Bütün gök cisimleri küre biçimindedir.
2.Dünya bir gök cismidir.
3.Dünyada küre biçimindedir.
Burada 1. ve 2. önerme öncülleri,3. önerme de sonucu göstermektedir.Tümden gelimle bilgi edinme süreci üç aşamada gerçekleşmektedir.Bunlardan 1. aşamada,doğru olduğu kabul edilen genel bir önermedir.2.aşamada önerme ile ilgili herhangi bir olgusal durum belirtilir ve 3.aşamada da bu olgusal durumla ilgili bir sonuca varılır.1. ve 2. önermelerin doğruluğu kabul edilince, 3.önermenin de doğruluğu kabul edilmek zorundadır.Ancak bu durum,tümden gelim yönteminin bir aksaklığıdır.Çünkü birinci ve ikici önerme her zaman doğru olmayabilir.Bu durumda,önermeden çıkacak sonuç da yanlış olacak,dolayısıyla yanlış bilgiye ulaşmış olacaktır.Tümden gelimle ulaşılan sonuçlar,ancak öncüllerin doğru olduğunda doğru olacaktır.
Tümden gelim yöntemi,bu sakıncasına rağmen bilimsel yöntemde
kullanılmaktadır.Bu yöntemle doğru bilgiye de ulaşma olanağı vardır,ancak tek
başına bu yöntem kullanıldığında bilginin yanlış olma olasılığı da artmaktadır.